Mẹ đến thăm tôi vào một ngày mùa xuân. Mang cho tôi 2 con cá quả. Mẹ cười vui vẻ giòn tan, ánh mắt ấm áp và tự hào nhìn đứa con hơn 1 tuổi của tôi làm những động tác ngộ nghĩnh.
Tôi cùng mẹ xuống siêu thị mua chút thức ăn, đưa mẹ đi ngắm đường hoa ban trồng cạnh khu đô thị. Mẹ tôi là người phụ nữ đơn giản. Đơn giản đến mức những thứ mộc mạc nhất cũng có thể khiến mẹ hạnh phúc. Mẹ cởi khăn đưa tôi cầm và bảo tôi chụp bức ảnh dưới gốc cây ban nở kín hoa, để về khoe với bố. Tôi bảo: “Mẹ đưa con cầm cái túi cho!”, mẹ trả lời: “Phải cầm cái túi nó mới hay chứ!”. Và thế là mẹ tôi chụp ảnh bên cạnh cây ban đầy hoa, trên tay cầm túi thịt và rau vừa mua được. Mẹ tôi cười. Mẹ hạnh phúc. Hẳn vậy. Tôi nhìn mẹ cười và cũng thấy hạnh phúc thế.
Buổi sáng, tôi có nhổ ít tóc bạc cho mẹ. Mẹ bảo: Mấy cái nhỏ nhỏ đằng trước thì con nhổ đi, còn cái chỗ nhiều rồi thì kệ nó.... Nhiều rồi nên kệ vậy. Tôi hỏi đùa: Mẹ muốn sống đúng tuổi của mình à? Mẹ cười. Ngày trước mấy cái tóc ấy, mỗi lần gặp được tôi, mẹ bảo tôi nhổ cho bằng hết. Hôm nay nhớ lại mới giật mình. Ngày tôi xa mẹ nó cứ gần lại khi những sợi bạc ấy nhiều thêm. Ngày nào tôi cứ tìm, tìm mãi, cả buổi mới được 5 – 7 sợi. Dần rồi cũng ngồi 1 lúc mới hết. Bây giờ thì mẹ bảo mặc kệ rồi...
Trong 4 đứa con, tôi là đứa khiến bố mẹ lo lắng nhiều. Con út nên mẹ chiều tôi nhiều hơn. Còn nhớ ngày xưa mẹ còn dành đồ ăn ngon hơn cất lại cho riêng mình tôi. Nhà có 4 anh em, lại nghèo. Chùm nhãn ngon tôi cất trong ngăn bàn trong phòng dạy học của mẹ, chẳng bao giờ tôi quên được. Đứa trẻ ấy, là tôi. Tóc ngắn, người gầy như que tăm, da ngăm lại vì nghịch ngợm phơi nắng trưa hè... Đứa trẻ ấy là tôi... Cái áo mặc mẹ đem về từ nhà cô Tuyết, áo, quần, váy, sách vở của chị Nguyệt... Tôi chạy giờ thể dục trong cái quần vừa rộng vừa dài, có lúc vừa đi vừa xắn... Nhà tôi nghèo, bố mẹ là giáo viên lương đôi chút, còn bán trứng, bán rau, các chị tôi còn bán từng xâu cua, anh tôi còn đi phụ hồ để mua cái dây lưng vì bố mẹ tôi không có... Có nhiều điều tôi không nhớ được, có nhiều điều đã quên, và vô số điều tôi không biết.
Vậy mà trong cái tuổi thơ ấy, những kỷ niệm kia tôi giờ nhớ lại mới biết được, ồ, nhà mình ngày ấy Nghèo... Vì đứa trẻ ấy, là tôi. Kể cả sau 1 lần giận dỗi vì suốt ngày phải ăn cá, cũng không biết vì nhà mình Nghèo. Vì đứa trẻ ấy, là tôi. Ngày trung thu cùng mẹ đến cửa hàng đồ chơi, thích cái đèn lồng bằng nhựa lắp pin của Trung Quốc, mà nhìn ánh mắt mẹ lại bảo không mua, vì tôi biết thứ đó đắt. Nhưng tôi vẫn không nhận ra là nhà mình Nghèo. Kể cả những lần mẹ dắt tôi sang nhà bác hàng xóm cách đó vài nhà để vay tiền. Mẹ vay nhiều lần. Vay nhiều việc. Vay đưa cho anh cả tôi nộp tiền học và trang trải cuộc sống trên Hà Nội. Vay mua gạo. Vay việc này việc nọ. Đủ thứ vay luôn, có lần vay còn không được vì bác ấy hết tiền... Vậy mà tôi vẫn không nhận ra là nhà mình Nghèo.
Đến giờ phút này tôi mới hiểu tại sao. Tôi chưa bao giờ nghĩ nhà mình Nghèo cả. Vì đứa con út là tôi, ăn không thiếu một bữa, quần áo may hay mua hay xin về nhưng cũng chẳng thiếu gì. Sách vở xin lại có khi lại hay vì có bài chị Nguyệt còn giải nháp vào trong sách, đâm ra tôi cũng chẳng cần động não nhiều. Đồ ăn thức uống mẹ dành dụm cho tôi cả. Tôi chẳng thiếu một thứ gì.
Bây giờ, tôi khẳng định rằng, gia đình tôi Giàu có. Chẳng gì ngoài tình yêu.
Bố mẹ tôi đã vay, đã dành dụm, đã vất vả kiếm từng đồng một như thế. Để 4 anh chị em tôi tốt nghiệp Đại học.
Có một thời gian, khi tôi học những năm đại học, mẹ bắt đầu có một nỗi lo vô hình, có lẽ xuất phát từ tính cách và lối sống của tôi, ấy là lo tôi không lấy chồng. Mẹ bảo tôi: “Con ơi, con không lấy chồng thì bố mẹ chết không nhắm mắt!”. Sau đó ra trường gần 1 năm, tôi lấy lập gia đình. Gần 4 năm tiếp đó bố mẹ sống trong nỗi lo lắng vì chúng tôi chậm con. Mẹ tôi mặc tôi nói gì, liền đi khấn vái cúng tiến khắp nơi. Vào cái động nào cũng sờ soạng nhũ với cột đá vì người ta bảo may mắn trời ban cho con. Nên 1 bà cụ đã mãn kinh hòa vào dòng trai gái trẻ đi cầu tự, vừa đi vừa khấn vừa sờ cột đá rất thành tâm, lại trở thành hình ảnh khiến người ngoài nhìn vào thấy buồn cười... Mẹ tôi đã lo cho tôi nhiều vậy đấy. Nên trời thương, nhờ phúc của mẹ, tôi sinh được đứa trẻ của tôi, giờ là 14 tháng tuổi, trông ngộ nghĩnh hết sức.
Tôi chẳng hơn được anh chị mình điều gì. Trong suốt những năm tháng bồng bột đã qua, tôi làm vô số điều khiến gia đình lo lắng và buồn bã. Khi ra trường, tôi biết mình không hơn được anh chị, vì anh chị đã làm được rất nhiều điều thành công và đáng tự hào. Anh trai tôi trở thành trụ cột thực sự của gia đình. Người mà mỗi khi có chuyện gì xảy ra, chỉ cần anh ấy xuất hiện là nỗi lo trên vai mỗi người em chúng tôi đều được trút bỏ. Các chị tôi trở thành những giáo viên tuyệt vời, kiểu giáo viên mà như tôi thấy là kiểu chuẩn mực, là người thầy, người bạn tâm giao, người truyền cảm hứng, và người có năng lực thực sự. Nhiều lúc tôi cũng ghen tị đến mức nói với các chị: Làm giáo viên cũng thích chị nhỉ! Điều đó đáng tự hào đến mức hầu như đi đâu tôi cũng hay khoe về anh chị của mình. Bản thân tôi thì không có nhiều điều đáng để nói. Nên tôi làm một việc khiến bản thân tôi yên lòng. Tôi chỉ cố gắng để không còn trở thành nỗi lo của bố mẹ nữa. Tôi lấy một người chồng tốt, tốt, tôi thực sự cảm thấy tự hào vì anh ấy. Chúng tôi có một căn hộ chung cư, gần đây đã trả được cơ bản tiền mua xe, chúng tôi hiện tại có một đứa con trai nom thì cũng đáng yêu nhanh nhẹn, sau này thì ko biết có thành được cái gì không. Bố mẹ cũng vui, mỗi lần bảo tôi: Chúng mày sướng, lấy nhau rồi dành ra mấy năm liền đi hết chỗ này đến chỗ kia, ăn hết của ngon vật lạ, vợ chồng lại hợp nhau, vừa lười vừa bẩn... Tóm lại là cũng không có gì nhiều. Nhưng bố mẹ không phải lo chúng tôi thiếu thốn, nhà đi thuê, tiền đi vay, vợ chồng bất hòa con cái nheo nhóc... Ừ, đó là những gì trước mắt tôi cố gắng có được để bố mẹ yên lòng...
Khi làm mẹ, tôi trải nhiệm được thứ gọi là tình mẫu tử. Rồi dần khám phá ra một khung cảnh hoàn toàn mới lạ và xúc động về tình cảm và sự hi sinh mẹ dành cho tôi.
Bây giờ, mẹ tôi, thực sự khiến tôi liên tưởng đến chiếc lá thường xuân đính trên cành khô mộc. Mẹ tôi mang trong mình vô số bệnh, tim mạch, tiểu đường, huyết áp, loãng xương, rồi đủ thứ bệnh khác nữa... Chiếc lá vàng cứ mỗi cơn gió đến lại lay động, lại khiến chúng tôi thắt lòng. Tôi vẫn hình dung về cuộc sống của mẹ hiện tại theo cách này: Lúc ăn được thì không có mà ăn, lúc có thì lại không ăn được; người ta có cái sung sướng là tuổi già về hưu đi du lịch thưởng thức của ngon vật lạ, bố mẹ tôi giờ chỉ sướng cái được vào bệnh viện cao cấp để khám định kỳ và lôi về 1 bọc to thuốc đắt tiền. Sướng cái mà chẳng ai muốn sướng. Thắt lòng vậy đấy!
Mẹ tôi vẫn hay cười. Mỗi khi mẹ kể chuyện cười, thì chúng tôi đều bò ra vì cái kiểu chưa kể đã cười, nghĩ đến đã cười của mẹ... Cuối cùng có khi còn chẳng biết câu chuyện đầu cua tai nheo nó thế nào... Mẹ đến nhà tôi, nhìn cháu cười là mãn nguyện. Thỉnh thoảng lại bảo tôi sống phải có lòng vị tha, phải biết ơn, che chở, phải bỏ qua những điều xấu xa và nghĩ đến cái tốt đẹp để dễ mở lòng yêu thương hơn...
Sáng nay tôi cầm điện thoại chụp ảnh mẹ đứng dưới gốc cây hoa Ban, trên tay là cái túi đựng rau và thịt. Mẹ tôi cười. Lúc ấy, con đường đầy hoa nở và mùi hương trong không khí.
Tôi hạnh phúc lắm.
Tôi ước kiếp sau, nếu có thể lại thành người, tôi muốn lại làm con của mẹ...
Hà Nội, 23/03/2016
